Biznes jak skała

Drugie półrocze 2021 r. przyniosło bankructwo 8200 konsumentów, wynika z danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej. W całym roku łączna liczba zatwierdzonych niewypłacalności była już ponad dwukrotnie wyższa i dotyczyła prawie 16,5 tys. osób. W dniu ogłoszenia bankructwa byli oni winni 602 wierzycielom 260 mln zł. Nie ma specjalnie wątpliwości, że tej liczbie, przynajmniej częściowo, była winna pandemia COVID-19.

W świecie małych i średnich przedsiębiorstw sprawa nie wygląda inaczej. W 2020 r. o ryzyku bankructwa mówiło 11% firm. Później przedsiębiorcy nauczyli się działać w warunkach kryzysu i liczba ta spadła do 7%. Natomiast na początku obecnego roku wśród przedsiębiorców pojawił się strach. O ryzyku bankructwa zaczęło mówić 19% ankietowanych w badaniu przeprowadzonym na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor. Czy winny jest temu ogłoszony koniec pandemii, a może działania NBP pod kierownictwem Adama Glapińskiego? Czy może Polski Ład z hukiem lansowany przez premiera Mateusza Morawieckiego? Wojna to wydarzenia późniejsze, których nikt jeszcze w badaniach nie uwzględniał.

Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą w celach zarobkowych, liczy się z występowaniem ryzyka. Założenie jest proste. Firma ma przynosić zysk, ale w wyniku błędnych decyzji związanych z przedsiębiorstwem i branżą, specyfiką branży, pozycją na rynku, umiejętnością prognozowania czy też sytuacją na rynku wiążącą się z koniunkturą, zmianami przepisów prawa, inflacją, wysokością stóp procentowych, kursem walutowym –  może przynosić straty. Dotyczy to każdej firmy, ale szczególnie tych małych, zatrudniających do 49 osób, a nawet tych świadczących usługi w ramach umów śmieciowych na zasadach B2B. Dla tych ostatnich na przykład wzrost składki zdrowotnej oznacza natychmiastowy spadek dochodów o kwotę wzrostu i żaden „pracodawca” im tego nie zrefunduje, ani nie będzie negocjował podwyżki opłat z powodu wzrostu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

W świecie biznesu jest jednak pewien wyjątek. To banki. Mimo że wiele opracowań naukowych opowiada o ryzyku banków w prowadzeniu działalności, to sprawa wydaje się kwalifikować do kategorii „bajkopisarstwo”. Owszem, zdarzają się bankructwa banków i parabanków, jak dajmy na to SK Bank czy SKOK Wołomin, gdzie udzielano kredytów na „słupa” każdemu znajomemu i przyjacielowi królika, ale to jest wyjątek leżący na styku biznesu, polityki i przekrętu mafijnego. Wystarczy przypomnieć, że gdy mimo sprzeciwu PiS Komisja Nadzoru Finansowego objęła nadzorem przedsiębiorstwo, a wiceszef Komisji Nadzoru Finansowego Wojciech Kwaśniak wykrył nieprawidłowości w tej sprawie, natychmiast zmasakrowali go nieznani sprawcy. Sądy do dziś nie podjęły decyzji wobec podejrzanych w tej sprawie. Zostawmy jednak wyjątki.

Banki są bezpieczne. To kluczowe dla bezpieczeństwa zgromadzonych w nich oszczędności. Mniej bezpieczne dla kredytobiorców, bo to, że banki są bezpieczne, oznacza, że kredytobiorcy za to zapłacą. Glapiński mówi: „wysoka inflacja wymaga kolejnych podwyżek stóp procentowych” i podnosi stopy, a banki podnoszą oprocentowanie kredytów i nie zapominają o marżach. Nikt jeszcze nie słyszał o bankierze, który powiedziałby: „NBP podniósł stopy procentowe, to może być zbyt duże obciążenie dla naszych klientów. Powinniśmy to uwzględnić w ryzyku działalności bankowej. Podzielmy koszty między siebie, a klienta”. To tak nie działa. Bank przerzuca całe ryzyko na klienta. Niech ten się martwi. Jego problem. Mógł to przewidzieć. Po co głosował na złych polityków, którzy wywołali drożyznę? Jedyne ryzyko, jakie w tej sytuacji ponosi bank, polega na tym, że klient przestanie płacić. Co z tego? Kredyt jest zabezpieczony. Zlicytuje się klienta i obciąży kosztami prowadzenia sprawy. W czym problem? Klient zostanie w gaciach, a bank odzyska dług. Dobrze, że bank nie może zabrać rzeczy osobistych, bo te gacie też można by przecież zlicytować.