Reakcja lękowa

O reportażu TVN-u Franciszkańska 3 słyszeli już chyba wszyscy. Jego publikacja spolaryzowała już i tak podzielone społeczeństwo. Części osób potwierdził tylko to, co przypuszczali od lat, a innych oburzył ponad wszelką skalę. To, że pojawił się taki materiał, stało się sprawą polityczną i kolejną kością niezgody między siłami opozycyjnymi a obozem rządzącym.

Nie jest to dziwne, konserwatyzm opiera się na tworzeniu kultu niepodważalnych autorytetów, a Jan Paweł II był najmocniejszym, jaki obecnie rządzący odłam skrajnego konserwatyzmu miał w zapasie. Nie dziwi w tej sytuacji, że reakcją środowisk związanych z partią rządzącą było gniewne oburzenie, takiej skali, że gdyby tylko miało moc czyniącą, to obudziłoby rycerzy śpiących pod Giewontem. Nic dziwnego, rozpoczynanie walki na polu autorytetów i wartości w roku wyborczym musi być dla rządzących trudne. Szczególnie w sytuacji, gdy cała sprawa rozgrywa się na polu wcześniej do tej potyczki przygotowanym przez pokolenia memiarzy i internetowych śmieszków.

eraz krytyka i satyra papieska wyszły z prywatnych grup na Facebooku i trafiły do kompletnie nowej bańki społecznej: względnie progresywnych osób 40+. Tych samych osób, które jeszcze kilka lat temu zdecydowanie stały po stronie kultu i szacunku do papieża. Dla PiS-u oglądanie tego festiwalu krytyki musi być naprawdę ciężkim doznaniem, bo jednocześnie widzą, jak potencjalni niezdecydowani wyborcy uciekają od nich jak szczury z tonącego okrętu. Jednocześnie nie mogąc w żaden sposób przyjąć do wiadomości nowych informacji odtajnionych przez TVN. Gdyby to zrobili, upadłyby wszystkie fundamenty wartości, na których zbudowali swoją potęgę polityczną. Poddając postać Jana Pawła II w wątpliwość, musieliby dać przyzwolenie społeczeństwu na relatywizowanie wszystkich wartości, które wpychali ludziom od początku budowania swoich wpływów. W tej sytuacji świętość Jana Pawła II nie jest tylko kwestią pamięci o tej postaci, ale też całego pakietu postaw, które były promowane przez PiS: antykomunizmu – jako legitymizacji władzy tych, którzy razem z papieżem „obalili komunę” – oraz oporu wobec lewicowych skojarzeń w dyskursie społecznym. Wiary katolickiej – jako miernika obywatelskości. Konserwatyzmu w spaczonej, bliskiej reakcjonizmowi formie, w której odrzucamy wszelką nowoczesność. Polskości – jako największego powodu do dumy. To wszystko ma swoją symboliczną personifikację w postaci sympatycznego starszego pana, który lubił piesze wycieczki i spędzanie czasu z dziećmi.

Uderzanie w tę postać, zarysowanie tego majestatu to atak na wszystko, na czym w warstwie ideowej oparta jest władza PiS. Nie dziwią więc lękowe reakcje polityków partii rządzącej i reżimowych mediów. Jedyną strategią, jaką mają teraz w zapasie, jest zmasowany atak w autorów tego reportażu, podważenie jego wiarygodności, a co najważniejsze utrwalenie i zabetonowanie swojego obozu wyznawców, pozwalające im się poczuć obrońcami wiary.

Uchwała o kulcie Jana Pawła II, posłowie stojący z portretami w trakcie obrad, małopolska kurator oświaty zalecająca wieszanie wizerunku w honorowych miejscach w każdej szkole i przedszkolu. To wszystko wywołuje w ludziach o europejskich wartościach niepokojące skojarzenia z tą „lepszą” Koreą. Mimo to wydaje mi się, że taka strategia jest skuteczna. Po raz kolejny PiS opiera się na przyznawaniu racji bezrefleksyjnemu kultowi wartości i zwyczajów. Będąc partią żerującą na przekonaniach wyborców, a nie kreującą je. Zażarta obrona świętości papieża pozwala wyborcom na to, by nie musieli weryfikować swoich wartości i przyzwyczajeń. Widzą, że wbrew faktom nadal to oni mają rację, bo po ich stronie jest rząd. Dwudziesty wiek się skończył, a kult jednostki niestety jest cały czas w cenie. Smutne.