Swastyka to jeden z najbardziej rozpoznawalnych, ale i najbardziej znienawidzonych symboli znanych ludzkości. Gdy charakterystyczny krzyż z czterema złamanymi zakończeniami znalazł się na faszystowskich sztandarach, natychmiast zrobił zawrotną „karierę” wiążącą się ze śmiercią, krwią i cierpieniem. Nie zawsze tak było. Pierwotne znaczenie tego emblematu jest dużo starsze niż nazizm, a osobom, które go ryły w kamieniu miał zapewnić płodność, szczęście i siły witalne. Ten charakterystyczny złamany krzyż w podobnej formie i znaczeniu był obecny w prawie wszystkich kulturach starożytnych i na wszystkich zamieszkanych kontynentach prócz Australii.
Prawdopodobnie najstarsza swastyka została znaleziona w Armenii. Liczy sobie 10 tys. lat. Jest rysunkiem naskalnym przedstawiającym łowców polujących na jelenie, fale, krzyżyk i dwie połączone swastyki ze spiralą. Inne archeologiczne dowody istnienia znaku pochodzą z przedhistorycznych Indii i tam umiejscawia się jego źródło. Jego nazwa pochodzi z sanskrytu, znaczy „czuć się dobrze” (su- dobry i asti - być).
Swastyka jest „prawoskrętna”. Naśladuje ona ruch słońca wokół Ziemi widziany z półkuli północnej i jest talizmanem przynoszącym szczęście. Ta lewoskrętna nazywa się sauvastika i ma znaczenie odwrócone. Kojarzy się nocą i magią. Jest znakiem straszliwej bogini Kali.
Swastyka szybko rozprzestrzeniła się wśród wielu kultur wschodu. W Indiach wiązano ją z trójcą Brahmy, Wisznu i Śiwy, w buddyzmie natomiast symbolizowała serce Buddy. Do Europy trafiła około 5 tys. lat temu. Tu również trafiła do symboliki religijnej. Towarzyszyła rzymskiemu Jowiszowi czy nordyckiemu Thorowi, ale także prasłowianom jako element kultu Słońca. Słowianie mówili na nią swarga lub kołowrót, a Mieszko I umieścił ją na denarze, podobnie Mieszko II Lambert i Bolesław Chrobry. Z zabytków słowiańskich znamy ją w wersji ośmioramiennej, a także w wersji znanej jako ręce boga czy takiej jak na ścianie kolegiaty z Kruszwicy z XII w., która wygląda jak ustawione obok siebie prostokąty.
Swastyka zwana „krzyżykiem niespodzianym” lub „podhalanką” umieszczana była często na narzędziach, sprzętach czy na belkach stropowych w podhalańskich domach. Miała odpędzać zło. Występowała też w herbach szlacheckich, oznaczeniach na mundurach, dystynkcjach wojskowych, w symbolice Indian amerykańskich, a nawet w reklamach. Aż 15 września 1935 r. III Rzesza przyjęła swastykę jako swoje godło i przez 10 lat mordowała pod tym znakiem ludzi.
Przez wieki Grecy mówili o nim gammadion, gallowie - croix gammée, anglosasi i skandynawowie - fylfot, finowie - hakaristi, japończycy - manji, niemcy - hakenkreuz, baskowie - lauburu, słowianie – swarga... Tymczasem Rosjanie mają nową swastykę. Wygląda jak wielka litera „Z” i nie ma w nim żadnego podobieństwa do pisanego cyrylicą wielkiego „З” w ani jednym kroju pisma. Na początku umieszczali ją wojskowi na pojazdach atakujących niezależną Ukrainę. Pierwotnie, jak twierdzą analitycy, było to oznaczenie taktyczne, ale już wkrótce przestało nim być i stało się elementem zniewolenia wolnego kraju.
Dziś „Z” ma już zupełnie inne znaczenie. Znajdujemy ją w materiałach propagandowych Rosyjskich mediów prowadzonych przez politruków. Pojawia się na samochodach, na „spontanicznych” demonstracjach wsparcia dla polityki rządu, czy w akcjach oznaczonych hasztagiem „swoich nie porzucamy”. Pojawia się także na piersiach sportowców zamiast godła rosyjskiego, zupełnie jak u tych niemieckich pokazanych w filmie „Triumf woli” Leni Riefenstahl. Dziś ten symbol znaczy: „Dzisiaj Z to symbol operacji wyzwoleńczej dla Donbasu i Ukrainy od nazistowskiego reżimu, to symbol ochrony Ojczyzny” (rosyjscy motocykliści z Iwanowa), „Wiemy o co walczymy. O to, aby nie było faszyzmu, broni, żeby ukraiński naród żył w pokoju. My im pomożemy. Wydarzenia ostatnich dni są podobne do czerwca 1941 roku. Wtedy praktycznie cała Europa pod flagą Hitlera zaatakowała nas. Teraz zebrali się pod flagą NATO i pchnęli ukraińskich nazistów na Rosję. Prezydent nie mógł czekać na to, aż polecą na nas bomby i rakiety. Skoro nie pomogła dyplomacja, przyszło nam rozpocząć chirurgiczną operację wojskową” (Nikołaj Kruczinkin, dyrektor muzeum w Sarańsku) albo „W ten czas, gdy nasi chłopcy wypełniają misję denazyfikacji Ukrainy, mieszkańcy Rosji, w tym KuZbasa, zetknęli się z bezprecedensowym naciskiem ekonomicznym i moralnym ze strony innych państw, z falą dezinformacji na temat operacji specjalnej. Symbol Z jest wyrazem wsparcia naszych żołnierzy i jedności społeczeństwa” (Sergiej Cywiliew, gubernator obwodu kamerowkiego).
Swastyka zmieniała się. Pierwotnie była czteroramienna, ale bywała też ośmio, albo trzy. Tym razem zmutowała do dwu ramiennej. Dziś znaczy: „Z Putinem” albo „Za zwycięstwo”. Ale tak jak na przełomie lat 30. i 40. oznacza śmierć, zniewolenie, przemoc, zbrodnie wojenne i rozlew krwi.
