Małe szanse na dekarbonizację Ameryki

Czym jest „Net zero”? Polska nazwa to „zerowa emisja netto”, oznaczająca osiągnięcie przez jakiś kraj neutralności węglowej (ang. carbon neutrality), czyli sytuację, kiedy wyemitowane przez dany kraj ilości dwutlenku węgla do atmosfery ziemskiej zostają w całości zrównoważone przez tzw. „wychwyt” CO₂, czyli CCS – Carbon Capture and Storage. Istnieje wiele metod wychwytywania dwutlenku węgla. Od filtrów chemicznych CO₂ z gazów spalinowych emitowanych przez elektrownie, po alternatywne rozpuszczalniki używające cząsteczek sprzyjających wiązaniu wodorowemu, tak aby ostatecznie było mniej atomów wodoru do interakcji z sąsiednimi cząsteczkami.

Wszystkie te metody są bardzo kosztowne. Dość powiedzieć, że rocznie produkujemy na świecie 35 miliardów ton CO₂, a wychwytywanie dwutlenku węgla z każdej tony kosztuje obecnie ok. 58 dolarów.

Na szczęście nowe pomysły mogą zredukować ten koszt do ok. 38 dolarów już w 2030 roku.

Na ratunek IRA?

Zgodnie z szacunkami Biura Budżetowego Kongresu Stanów Zjednoczonych wydatek na energię i klimat w ciągu 10 lat wyniesie w USA ponad 390 miliardów dolarów, z czego około 270 miliardów dolarów zostanie przeznaczone w formie dodatkowych zachęt podatkowych dla przedsiębiorców i osób fizycznych do inwestowania w czystsze i wydajniejsze źródła energii.

Ale żeby osiągnąć zerową emisję CO₂ w 2050 roku, musimy najpierw wydać 1,8 biliona USD w ciągu najbliższej dekady na całym świecie.

Nowa amerykańska ustawa IRA przewiduje koszty rzędu 270 miliardów dolarów na osiągnięcie net zero w 2050 roku w USA.

IRA zachęca przedsiębiorców do konkretnych działań. Na przykład w sierpniu tego roku First Solar, amerykańska firma zajmująca się technologią słoneczną, skorzystała z przewidzianych ulg podatkowych i ogłosiła zainwestowanie 1 miliarda dolarów w zwiększenie pozyskiwania energii słonecznej w USA. Wiele firm kwalifikuje się już do ulg podatkowych związanych z produkcją pojazdów elektrycznych, choć utrudnieniem jest przepis zawarty w ustawie, że muszą one produkować wszystkie komponenty w USA, a nie za granicą.

Czy zatem IRA jest takim cudownym kluczem do czystej przyszłości i osiągnięcia Net Zero w USA, jak to głoszą Demokraci?

Niestety pojawiają się opinie, że ta ustawa ma kilka poważnych wad. Chociaż IRA sprzyja procesowi dekarbonizacji, to nie wystarczy do niezbędnej transformacji energetycznej. Nadal dla przedsiębiorców największym wyzwaniem pozostaje zdobycie pozwoleń na szerokie ekologiczne projekty infrastrukturalne. Ameryka potrzebuje najpierw biurokratycznej reformy, a ta w czasach rządów Bidena jest mało prawdopodobna.

IRA nie prowadzi zatem do stuprocentowej dekarbonizacji w USA, jak zapewniali jej autorzy. Żaden inny akt prawny tego zresztą też nie zmieni, jeżeli najpierw nie zmienią się przepisy utrudniające wprowadzenie odnawialnych źródeł energii. IRA kusi inwestorów ulgami podatkowymi, ale przepisy szczegółowe odstraszają śmiałków. Amerykańscy legislatorzy wydali piękną ustawę, z której jednak niewielu skorzysta. Cel, jakim jest zerowa emisja CO₂ w 2050 roku, nadal pozostaje bardzo odległy.