Polityczna gra, którą Unia Europejska toczy wokół sankcji, daje do myślenia. Ekonomiści apelują o zastosowanie całkowitego embarga. Z kalkulatorem w ręku udowadniają, że blokada towarowa i energetyczna będzie kosztowała europejską gospodarkę dokładnie jeden procent rocznego wzrostu. Rosja straci natomiast 20 procent PKB, co zbliży poziom dolegliwości agresora do strat ukraińskiej ofiary.
Pytanie brzmi: jeśli za pozorowanymi sankcjami nie stoją pieniądze, to co? Z pewnością strach, że kremlowski szczur zapędzony w pułapkę odgryzie się bronią masowego rażenia. Jednak bardziej prawdopodobną kalkulacją jest gra na Rosję po Putinie.
Zbrodniarz już staje się dla rosyjskich elit obciążeniem. Istnieje szansa, ze w imię normalizacji zostanie powieszony na drzewie Ogrodu Aleksandrowskiego pod murami Kremla. Wówczas odpowiednio poinstruowana machina propagandowa włączy Rosjanom narrację łże cara Putina, który jako V kolumna Zachodu niszczył świętą Ruś.
Dlaczego akurat taką? W Rosji nie ma miejsca na odwilż. Nie chcą jej także Rosjanie pamietający Gorbaczowa i Jelcyna. Rozpad imperium, ruina gospodarcza, w końcu upokorzenie nędzą. Społeczeństwo, jak psy Pawłowa, kojarzy wszystkie nieszczęścia z demokracją.
Zatem personalną alternatywą Putina może zostać tylko nowy, silny człowiek Rosji. Musi także charakteryzować się czystymi rękami, nie unurzanymi w ludobójstwie na Ukrainie. A to wyklucza skompromitowanego ministra obrony Siergieja Szojgu i podobnych morderców stojących na czele kremlowskich służb specjalnych.
Do takiej roli nie nadaje się również żaden z rosyjskich miliarderów. Po pierwsze, obrzydzenie demokracją bierze się w dużej mierze ze strachu przed władzą oligarchii. Jej symbolami w oczach Rosjan są na przykład były premier Michaił Kasjanow lub były właściciel Jukosu Michaił Chodorkowski. Po drugie, Rosjanie to zoologiczni szowiniści. Rasizm, w tym antysemityzm, wyssali z mentalnością niewolników, a już na pewno z „Protokołami Mędrców Syjonu”.
- Nie będzie nami rządził ryżyj Jewriej – kipiały rosyjskie ulice, gdy aspiracje do władzy zgłaszali były mentor Putina, liberał Anatolij Czubajs lub demokrata Grigorij Jawliński.
Stanowczo żadna z person reżimu Putina, a tym bardziej byłej i obecnej antykremlowskiej opozycji, nie może być rozpatrywana, jako potencjalny lider Rosji.
Wracając do Europy. Jeśli gra w pozorowane sankcje nie jest przejawem słabości, w grę wchodzi cynizm. Kluczowym zagadnieniem dla Europy jest akceptowalny partner polityki „biznes jak zwykle”. Po Putinie. Niestety jedyny kandydat odsiaduje wyrok w łagrze. To Aleksiej Nawalny, o którym można powiedzieć z całą pewnością tylko jedno. Jeśli dostanie taką możliwość, pierwszy wsadzi Putina do żelaznej klatki dla zbrodniarzy i przestępców. Reszta wiedzy o Nawalnym nie pozwala na jednoznaczną klasyfikację światopoglądową.
Z pewnością jest wzorem walki ze skorumpowanym reżimem Putina. Ujawnił Rosjanom i światu gigantyczną skalę złodziejstwa kremlowskich elit. Złote pałace, okradany budżet i konta w rajach podatkowych. Za prawdę Nawalny płaci najwyższą cenę zdrowia i wolności.
Jest bez wątpienia charyzmatycznym liderem. To jedyny polityk opozycji, który podniósł do buntu rosyjską młodzież, zagrożoną utratą prawa do prywatnego życia. Kilka lat temu hasłem: - „Jedna Rosja” partią żulików i złodziei - wyprowadził na ulice rosyjskich miast 100 tys. młodych ludzi.
Doskonale posługuje się nowymi technologiami. Drony filmujące feudalne dobra pretorianów Putina, flash moby, informowanie via Facebook i Twitter – to znaki rozpoznawcze Nawalnego.
To również pragmatyk, z czym wiążą się największe obawy. Zgodził się na udział w sterowanych wyborach na mera Moskwy. Dla Kremla jego udział był eksperymentem inżynierii społecznej, o czym Nawalny doskonale wiedział. Zgodził się odgrywać rolę sparing partnera kremlowskiego faworyta Siergieja Sobianina.
Wcześniej pogrywał z rosyjskimi szowinistami. Przez kilka lat pokazywał się obok nacjonał-komunistów i fanatyków ruskiego świata. Bratał się ze skinheadami i neofaszystami podczas tzw. Ruskich Marszów. Wówczas mówił o sobie: - Jestem narodowym demokratą. Zważywszy, że w Rosji nie ma innego nacjonalizmu niż pogromowy wielkoruski szowinizm, postawa Nawalnego niepokoi. Tak samo jak imperializm. Podczas wojny z Gruzją chwalił Putina za „obronę Południowej Osetii” i nie wycofał się z tych słów. Dziś potępia wojnę z Ukrainą, ale nie ma pewności, jakie stanowisko zajmie jutro.
Jednak dla Rosjan Nawalny może okazać się idealnym wyborem. Jest silną osobowością, którą zaakceptuje społeczeństwo, pragnące charyzmatycznego przywództwa i wyrazistych poglądów. Niekoniecznie lub wręcz w ogóle nie kojarzonych z liberalną demokracją.
Ma cechy „politycznego zwierzęcia”, które umie pociągnąć za sobą masy. To z kolei niezaprzeczalny atut Nawalnego dla kremlowskich elit osieroconych ewentualnie „apopleksją” Putina. Wreszcie Nawalny, sam biznesmen, doskonale rozumie oligarchów i zagraniczny kapitał. W tym aspekcie, podobnie jak Emanuel Macron, jest dzieckiem globalizacji.
Jeśli chodzi o Zachód, najważniejsze pytanie brzmi: gdzie dla Nawalnego przebiega czerwona linia pragmatyzmu? Mówiąc wprost, jak daleko i z jakimi siłami politycznymi jest gotowy posunąć się dla realizacji osobistej kariery? Czy, jeśli zajdzie potrzeba, w porozumieniu z armią i służbami specjalnymi zgodzi się zostać Putinem w białych rękawiczkach? W gruncie rzeczy takim samym wielkoruskim imperialistą, jak wisielec kołyszący się na gałęziach Ogrodu Aleksandrowskiego.
