Przyroda

Płcie nie są zerojedynkowe

Krety są agresywnymi samotnikami. Doszło do tego, że samice, aby lepiej chronić swoje terytorium, wyhodowały jądra i zaczęły produkować testosteron. Dzięki nim są bardziej agresywne i silniejsze.

Tomasz Nowak
Foto: Beeki | Pixabay

W 1957 r. animator Zdeněk Miler został poproszony o opracowanie filmu animowanego dla dzieci, który pokazywałby, jak powstaje tkanina. Film miał pokazywać maszyny i proces produkcyjny kończący się uszyciem koszuli. Millerowi nie podobał się ten pomysł. Podobno w poszukiwaniu rozwiązania, które trafiałoby do najmłodszych widzów, udał się do lasu. Szwendał się bez celu zniechęcony brakiem pomysłów, gdy nagle potknął się o kopiec kreta. Tak narodziła się jedna z najbardziej rozpoznawalnych na świecie postaci filmów rysunkowych. W pierwszej części filmu przyjacielski i towarzyski Krecik dostał spodenki.

Tak naprawdę krety to ekstremalnie terytorialne zwierzęta, które w swoim ogródku nie znoszą konkurencji. Akceptują towarzystwo jedynie w sezonie rozrodczym, a później wysyłają je tam, gdzie ukraińscy żołnierze ruski statek. Gdy gość się nie zastosuje do dyspozycji, często ginie. Tu nie ma miękkiej gry i nie ma znaczenia, czy ogródek należy do samca, czy samicy.

W naturze samice zwykle są słabsze i mniej agresywne. Jednak nie w przypadku kretów i nie zawdzięczają tego ekstremalnemu środowisku życia. Ich samice, które są bezpłciowe, zachowując przy tym płodność, potrafią wyhodować jądra. Nie służą one wytwarzaniu plemników, a jedynie produkcji testosteronu. Powstaje twór nazwany ovotestis, który zmienia łagodną panią Jekyll we wściekłą panią Hyde. Ta zmiana powoduje, że byle samiec nie może sobie pozwolić na wyżeranie dżdżownic z ogródka krecicy.

Prawidłowość zaobserwowali naukowcy z Instytutu Maxa Plancka, którzy najpierw uganiali się za dzikimi kretami po Półwyspie Iberyjskim, a później sekwencjonowali ich genom w 3D. Trochę ich to zaskoczyło, bo genom samic typowo dla ssaków był wyposażony są w dwa chromosomy X, a tkanka jąder powstaje dzięki aktywności chromosomu Y, którego samice nie mają. „Jak one to robią?” – zapytali naukowcy i sami sobie odpowiedzieli, śledząc przestrzenny model genomu. Odkryli inwersję, czyli przesunięty i odwrócony segment genomowy w obszarze, który jest zaangażowany w rozwój jąder. W ten sposób krecice wyewoluowały formę dopingu, która pozwoliła im przetrwać. Ovotestis występuje także u ludzi przy pewnych zaburzeniach rozwoju płci.

Według Encyklopedii PWN: „gender – zespół zachowań, norm i wartości przypisanych przez kulturę do każdej z płci”. Dobrze wpisuje się w nią przykład kreta, którego samica w wielu przypadkach przyjmuje biologiczne i społeczne funkcje płci przeciwnej. Wbrew oczekiwaniu wielu osób dla natury płeć ani zachowania seksualne, w tym ludzkie, wcale nie są oczywiste.


Przeczytaj też:

Przegrzanie

Upał powoduje, że nie możemy oddychać, obficie pocimy się i generalnie nasze samopoczucie nie jest najlepsze. Jednocześnie naukowcy ostrzegają, że wzrost temperatury może wywoływać problemy psychiczne. Wyraźnie widać to w wypowiedziach wielu osób publicznych.

Upadek amerykańskiego feminizmu?

W światowej historii ruchu feministycznego najważniejszą rolę obok Francuzek i Brytyjek odegrały Amerykanki. To one przyczyniły się szczególnie do powstania tzw. feminizmu drugiej fali – ruchów kobiecych lat 60. i 70. ubiegłego stulecia. Wydawałoby się więc, że nigdzie na świecie poglądy feminis...

Być jak kura domowa

W angielskiej (choć nie tylko) modzie pojawił się nowy trend. Wygląda jak czarno-biały dubbingowany amerykański film z przełomu lat 50. i 60. Widzimy na nim uśmiechniętą panią domu, zawsze w pełnym makijażu, ubraną w fartuch, spódnicę i szpilki, podającą obiad zadowolonemu mężowi i dzieciom. Mężc...


Redaktor naczelny: Paweł Łepkowski | Edytor: Marta Narocka-Harasz  

Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Stale współpracują: Zofia Brzezińska, Robert Cheda, Jacek Cieślak, Zuzanna Dąbrowska, Gaja Hajdarowicz, Grzegorz Hajdarowicz, Mariusz Janik, Krzysztof Kowalski, Hubert Kozieł, Marek Kutarba, Jakub „Gessler” Nowak, Tomasz Nowak, Joanna Matusik, Justyna Olszewska, Marcin Piasecki, Paweł Rochowicz.

©
Wróć na górę